Gdzie tak naprawdę potrzebny nam dobry lider? Czy słowo lider ma dla Was skojarzenia głównie biznesowe, korporacyjne, zespołowe, organizacyjne? A co, jeśli ktoś nie ma aspiracji do bycia liderem i nie chce kształtować w sobie cech lidera? Czy w takim przypadku ten artykuł będzie mu zupełnie niepotrzebny? No właśnie nie do końca…
Kim jest lider i gdzie jest nam potrzebny?
Musimy zacząć od zadania sobie pytania, do czego potrzebujemy kompetencji przywódczych? To, że przydadzą nam się w naszym rozwoju zawodowym, karierze biznesowej to są oczywiste argumenty, do których nie trzeba nikogo długo przekonywać. Ale czy takie kompetencje mogą nam się przydać w życiu prywatnym, w naszych relacjach z innymi ludźmi, w aktywności społecznej? Liderem możemy być przecież w różnych sytuacjach i okolicznościach.
Bez względu na wiek i etap, na jakim jesteś w Twojej karierze zawodowej, rozwijanie i doskonalenie umiejętności przywódczych pomoże Ci w wielu sytuacjach. Kompetencje przywódcze pomagają nam nie tylko w kwestii przewodzenia innym ludziom, ale dzięki nim rozwijamy nasz charakter, nasz potencjał, umiejętności komunikacji, negocjacji, zdobywamy pewność siebie, potrafimy podejmować decyzje, wychodzić z inicjatywą, inspirować, motywować siebie i innych. A to wszystko potrzebne nam jest także w codziennym, „normalnym” życiu, nie tylko zawodowym.
Wartości, których uczysz się jako lider, mogą wpłynąć pozytywnie na Twoje życie osobiste oraz ustawić Cię na drodze do sukcesu w karierze i życiu biznesowym.
Jakie cechy powinien w sobie rozwijać lider w obecnych czasach?
Spójrzmy na to pytanie pod kątem lidera, który ma przewodzić ludziom, bo jest to najbardziej odpowiedzialne i jednocześnie najtrudniejsze zadanie dla lidera. Jeśli wykształcimy cechy i umiejętności, które pomogą nam w byciu dobrym liderem dla ludzi, to staną się one automatycznie katalizatorem rozwoju naszych innych kompetencji i mocnych stron.
Rola lidera zmieniła się diametralnie na przełomie zaledwie 20-30 ostatnich lat. Wcześniej lider kojarzony był z przywódcą, wydającym polecenia i rozkazy, których podlegli mu ludzie musieli słuchać i wykonywać bez kwestionowania. A dzisiaj lider ma służyć ludziom, działać tak, aby pomagać i wspierać innych w ich zadaniach i rozwoju. To zupełnie inna perspektywa, o wiele bardziej wymagająca od lidera, stawiająca mu zupełnie inne wyzwania.
To już nie te czasy, kiedy z racji stanowiska i pełnionej funkcji było się „bogiem”, a ludzi traktowało się przedmiotowo i obawiali się podważać decyzje i kompetencje swojego szefa. Teraz będąc słabym liderem stracisz swoich „followersów”, ludzie po prostu za Tobą nie pójdą – bo nie muszą. Znajdą sobie inną firmę, lepszego szefa. Teraz lider musi budzić zaufanie, szacunek, musi być autorytetem i inspiracją. A to nie jest łatwo wypracować. Szacunek i zaufanie nie są walutą – nie da się ich kupić, nie da się ich wymusić i nie dostaje się ich w pakiecie razem ze stanowiskiem.
Dobry Lider – co go wyróżnia?
- W języku angielskim jest jedno, najlepiej oddające to określenie, czyli „integrity” – ogromnie istotna cecha u lidera. To spójność pomiędzy wartościami, tym co lider mówi, a tym, co w rzeczywistości robi. To uczciwość i szczerość w postępowaniu i traktowaniu ludzi. Nie zyskamy prawdziwego szacunku i zaufania jako lider ale także jako osoba, jeśli będziemy postępować odmiennie od głoszonych zasad. To jest fundament naszej wiarygodności i punkt wyjścia do budowania pozostałych cech lidera.
- Transparentność, czyli przejrzystość intencji i działań. Lider otwarty na swoich pracowników jest obdarzany szacunkiem i zaufaniem. Przejrzystość ma kluczowe znaczenie dla budowania otwartej komunikacji i zaufania, dla jasno stawianych celów i zadań. Daje też pole do szczerych i bezpośrednich dyskusji, wymiany poglądów i jawności opinii. Lider ukrywający informacje, dzielący się nimi z pracownikami tylko częściowo, stwarza naturalny dystans i barykadę.
- Inspiracja – dzisiejszy lider musi być w pewnym sensie influencerem, a może raczej wzorcem i przykładem. Musi mieć swoich naśladowców, którzy chcą się na nim wzorować. Jako inspirację możemy rozumieć też umiejętność pracy na wizji i strategicznego działania, umiejętność podejmowania trudnych decyzji, decydowania we właściwym czasie a także umiejętność komunikacji. Tym wszystkim mobilizujemy i aktywujemy innych do działania i rozwoju. Ten typ lidera rzuca wyzwanie pracownikom, aby rozwijać się i pracować bardziej efektywnie i wydajnie. Inspiracja jest istotna, ale tylko wtedy, gdy lider ma określony pomysł i wizję na pracę zespołową i podejmowanie dobrych decyzji.
- Docenianie– dobry lider umie dziękować i doceniać innych. To jedna z najsilniejszych metod nagradzania ludzi i budowania wzajemnych relacji i szacunku, cecha niezmiernie ważna dla pracowników w obecnych czasach. Żaden benefit nie zastąpi zwykłego „dziękuję”. I choć oczywistym jest to, że warto ludzi doceniać za to, co robią to liderzy nadal bardzo rzadko korzystają z tego jakże prostego i efektywnego „narzędzia”. Nie wspominając już o feedbacku, który jest również bardzo istotnym elementem budowania relacji i doceniania pracownika. Niestety, z niego również liderzy korzystają zdecydowanie zbyt rzadko.
- Energia – lider musi epatować pozytywną energią i zarażać nią innych. Nikt nie chce iść za smutnym, pesymistycznym, nie wierzącym w siebie i innych liderem. Pozytywna energia powinna być synonimem przywództwa. Praca może stać się trudna, zadania mogą być rutynowe i nudne, ale dobrzy liderzy wiedzą, jak sprawić, żeby to, co trudne i monotonne stało się wręcz ekscytujące i warte działania.
- Rozwój – lider musi sam nieustannie się rozwijać. Nie ma w obecnych czasach wymówek na brak możliwości rozwoju. Wiedzę możemy zdobyć wszędzie, również tę darmową. Lider, który się nie rozwija, zamyka sobie i innym wiele szans i możliwości. Rozwój lidera to jego odpowiedzialność za ludzi i organizacje. Lider obecnych czasów musi być otwarty na ciągłe zmiany, musi posiadać zdolność do adaptacji do nowych warunków a wręcz sam powinien inicjować zmiany i być motorem ich wprowadzania i działania.
Każdy z nas na swojej drodze spotkał na pewno kilku dobrych liderów, ale sporo też takich, których można postawić jako przykład tego, jakim liderem nigdy nie powinno się być. Jestem ciekawa ilu wspaniałych, wyjątkowych liderów spotkaliście do tej pory, w różnych życiowych sytuacjach, nie tylko zawodowych? Jaki ślad zostawili po sobie w Waszej pamięci? Czy było coś, czego nauczyliście się od nich i co stosujecie do tej pory w Waszym życiu? Warto zadać sobie czasami takie pytanie i zrobić pewne podsumowanie, chociażby po to, by zobaczyć czym wyróżnia się dobry lider i czy umiem się na nim wzorować w moim działaniu.
W najnowszej książce wydanej przez Instytut Gallupa w maju 2019 pod tytułem „IT’S THE MANAGER” czytamy, że idealny lider powinien posiadać 5 kluczowych cech. Ja jestem osobiście dość sceptyczna do stosowania haseł typu: „7 sposobów na bycie świetnym szefem” albo “10 najważniejszych kompetencji lidera”. Nie chodzi tu przecież o wyliczanki, statystyki czy też chwytliwy marketing. Musimy mieć świadomość tego, że te cechy potrzebne dobremu liderowi są naprawdę w obecnych czasach bardzo zmienne, tak jak zmienna jest nasza rzeczywistość. Ale Gallupowi trudno nie przyznać racji, więc poniżej zobaczcie jakie 5 najważniejszych cech według najnowszych badań Instytutu Gallupa powinien posiadać dobry lider:
Motywacja – czyli inspirowanie zespołu do wykonywania swoich zadań w wyjątkowy sposób. Chodzi o taką motywację, która z ludzi potrafi w największym stopniu wykrzesać potencjał możliwości, wiedzy i zaangażowania.
Styl pracy – to stawianie celów i zapewnianie środków i warunków, aby zespół mógł funkcjonować na najwyższych obrotach. To taki kręgosłup lidera, jego sposób działania. Bardzo indywidualny, ale jednocześnie ukierunkowany na wsparcie innych.
Wpływ – to inspirowanie innych do działania, zwłaszcza tam, gdzie pojawiają się przeciwności i opór. To umiejętność wpływania na innych, ale nie decyzyjnego, odgórnego tylko poprzez pewnego rodzaju pozytywny impuls, bodziec, zachętę czy mobilizację.
Współpraca – budowanie oddanego, zgranego, ściśle współpracującego ze sobą zespołu. To jest fundamentalna rola lidera. Być naturalnym przywódcą, ale nie tylko po to, by przewodzić, ale przede wszystkim, żeby być inicjatorem i wsparciem prawdziwej pracy zespołowej.
Analityczne myślenie – to dociekliwe i wnikliwe podejście lidera do budowania strategii i sposobu podejmowania właściwych decyzji. To tutaj lider buduje swoją pozycję jako ekspert i zyskuje autorytet innych.
No dobrze, określiliśmy już dosyć dokładnie jakie cechy powinien mieć dobry lider. I to jest nasz target, meta rozwoju jako lidera. Ale jak to zrobić? Jak od dzisiaj stać się inspirującym, motywującym, energetycznym liderem, który ma swój system wartości, wizję i strategię. To się przecież nie dzieje z dnia na dzień. Od czego zatem zacząć?
Ja bym mocno polecała na początek diagnozę swoich mocnych stron. A w tym najlepszy jest zdecydowanie Gallup i jego test CliftonStrengths. Instytut Gallupa od 40 lat prowadzi konsekwentnie i systematyczne badania na temat talentów, które pomagają w rozwoju naszych zawodowych kompetencji.
CliftonStrengths jest nazywany testem, ale jest to bardziej profil naszych talentów, umiejętności. Tego testu nie można ani zdać, ani oblać, bo każdy z nas ma talenty, więc zawsze osiągniemy wynik pozytywny. Najważniejszym atutem tego testu jest fakt, że w końcu mamy czarno na białym w czym jesteśmy świetni i już wiemy nad czym pracować, aby wzmacniać nasze mocne strony i nasze talenty a dzięki temu rozwijać kompetencje lidera.
CliftonStrengths bada talenty w 34 ogólnych obszarach, ale wystarczy, że zrobisz test swoich 5-ciu głównych talentów. To już daje wystarczająco mocny obraz Twoich kluczowych kompetencji. Na nich śmiało można zacząć budować swoją tożsamość lidera.
Skoro już wiemy w czym jesteśmy świetni, to może lepiej się jednak skupić na poprawianiu tego, w czym jesteśmy słabi? Otóż NIE! Zdecydowanie NIE!
Pamiętajmy, żeby budować swój rozwój tylko na mocnych stronach. Nie warto marnować czasu na poprawianie słabości. Ludzie nie chcą mieć lidera, który jest ekspertem od swoich słabości, chcą kogoś, kto koncentruje się na swoich mocnych stronach. Identyfikacja tego, że mamy konkretny talent sprawia, że mamy namacalne narzędzia, które pozwalają nam je rozwijać. Chodzi o to, żeby odkryć, jakie mamy talenty i na nich się skupić, ponieważ według Instytutu Gallupa (i nie tylko…) wtedy mamy największą szansę znaczącego rozwoju – dużo większą, niż skupiając się na słabościach.
Rozwijając swoje mocne strony automatycznie będziemy pracować i poprawiać to, co jest w nas słabsze. A skupiając się na rozwijaniu swoich słabych stron marnujemy cenny czas i energię na to, co tak naprawdę nie popchnie nas do przodu. Pokażmy innym nasze mocne strony, a nigdy nie zauważą naszych słabości. Mało tego staniemy się inspiracją i autorytetem. Mocne strony najczęściej są powiązane z pasjami więc jeśli będziemy je budować i rozwijać na pasjach to efekt będzie jeszcze mocniejszy!
Mamy zrobiony test Gallupa, znamy swoje najważniejsze talenty, i co dalej?
Zaczynamy od przyjrzenia się naszym talentom pod kątem cech dobrego lidera. Zadajemy sobie pytanie: które z moich talentów będą mi pomocne w rozwijaniu cech lidera? Jak je mogę wykorzystać, jak je wzmocnić?
Dajmy na to, jednym z talentów naszej wielkiej piątki jest ANALITYK. Możemy się więc zastanowić, w jaki sposób nasze analityczne kompetencje i podejście mogą nam pomóc w rozwijaniu choćby umiejętności podejmowania dobrych decyzji albo inspirowania innych. W każdym talencie znajdziemy na pewno mnóstwo możliwości i zasobów, na których będziemy mogli rozwijać cechy lidera.
A teraz połączmy a raczej zintegrujmy rozwój swoich mocnych stron z rozwojem kompetencji lidera – taka harmonia i synchronizacja wysiłków da niewątpliwie wzmocniony efekt.
Znając już swoje mocne strony i możliwości ich wykorzystywania w roli lidera sprawdźmy, jakie talenty mamy w zespole i jak możemy je najlepiej wykorzystać, aby wzmocnić potencjał, zaangażowanie i efektywność.
Lider bazując na swoich talentach i mocnych stronach jest w stanie znacznie lepiej wspierać innych i widzieć w innych, to, co najlepsze. Koncentracja na mocnych stronach zdecydowanie pomaga w przywództwie. Dotyczy to również mocnych stron ludzi w najbliższym otoczeniu.
W jednym z TEDx-owych wystąpień na temat cech Lidera Przyszłości (The Leader of the Future) znalazłam chyba najlepsze zakończenie dla mojego artykułu. John Spence w podsumowaniu swojego wystąpienia mówi, że dobrym liderem jesteś wtedy, gdy stajesz się żywym przykładem i wzorcem tych cech, które chciałbyś widzieć u swoich naśladowców.
W języku angielski brzmi to znacznie lepiej, więc na koniec posłużę się właśnie oryginalnym cytatem z wypowiedzi Johna Spence:
„You are a good leader when you become a living example of what you hope your followers one day become…”
I to jest chyba najlepsze podsumowanie naszych rozważań na temat cech dobrego lidera. Co o tym sądzicie? Jakie cechy według Was jest najtrudniej wypracować liderowi i dlaczego?
Podzielcie się Waszymi spostrzeżeniami i doświadczeniami.
